تعیین میزان نفوذ عمقی رسوب در عرصه های پخش سیلاب مطالعة موردی: ایستگاه پخش سیلاب گچساران

Authors

محسن پادیاب

سادات فیض نیا

حسن احمدی

اردشیر شفیعی

abstract

ارزیابی تغییرات منابع خاکی و آبی ناشی از اجرای عملیات پخش سیلاب برای تعیین برآیند مثبت یا منفی اثرگذاری آن امری ضروری است. مهم ترین مؤلفة تأثیرگذار در عملکرد سیستم‏های پخش سیلاب میزان رسوب ورودی به کانال‏های آب رسان گسترشی و نهشته شدن آن در سطح و تجمع در عمق عرصة پخش است که می‏تواند خصوصیات فیزیکی و شیمیایی عرصه را تغییر دهد. در واقع، با مشخص کردن عمق نفوذ رسوبات، به عمق تأثیرگذاری پخش سیلاب بر ویژگی‏های خاک خواهیم رسید. به منظور تعیین اثر گسترش سیل بر میزان نفوذ رسوب به عمق عرصة پخش سیلاب گچساران از اعماق 0 ـ 15، 15 ـ 30، 30 ـ 45، و ۴۵ ـ ۶۰ سانتی‏متری از سطح خاک عرصه‏های پخش و شاهد نمونه‏برداری شد. کلیة نمونه‏ها با استفاده از روش الک خشک و هیدرومتری دانه‏بندی شد. درصد دانه‏های رسوب با اندازة کمتر از دو میلی متر با آزمون دانکن و t مستقل برای 80 نمونة برداشت شده از نظر آماری بررسی شد. نتایج نشان داد ورود رسوبات به صورت عمقی در پروفیل‏های حفرشده تا عمق سوم به طور مؤثر و کاملاً مشخص نمایان است و می‏تواند در خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تأثیرگذار باشد و از این عمق به بعد تأثیر پخش سیلاب ناچیز می‏شود. مهم ترین ویژگی ای که از سطح به عمق نوارهای پخش تغییر خواهد کرد نفوذپذیری هر یک از لایه‏های مورد مطالعه است؛ به طوری که با افزایش ذرات ریز نفوذی در عمق و مسدودشدن خلل و فرج لایه‏های خاک به اصطلاح کور می شود و نفوذپذیری به شدت کاهش می‏یابد؛ این حالت در سطح نوارهای پخش چشمگیرتر است و حتی پس از نهشته شدن رسوبات در سطح (عمق 0 ـ 15 سانتی‏متری) لایه‏ای سله بسته و سفالی ایجاد می شود و از نفوذ ذرات و حتی آب به عمق جلوگیری می‏کند. با تعیین میزان رسوب نهشته شده در سطح نوارهای پخش و همچنین میزان نفوذ عمقی آن می‏توان برای بهبود کارایی و نگه داری آسان‏تر سیستم‏های پخش سیلاب یا حتی عدم استفاده از این روش به صورت عملی و مؤثر تصمیم‏گیری کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تعیین میزان نفوذ عمقی رسوب در عرصه‌های پخش سیلاب مطالعة موردی: ایستگاه پخش سیلاب گچساران

    ارزیابی تغییرات منابع خاکی و آبی ناشی از اجرای عملیات پخش سیلاب برای تعیین برآیند مثبت یا منفی اثرگذاری آن امری ضروری است. مهم‌ترین مؤلفة تأثیرگذار در عملکرد سیستم‏های پخش سیلاب میزان رسوب ورودی به کانال‏های آب‌رسان گسترشی و نهشته‌شدن آن در سطح و تجمع در عمق عرصة پخش است که می‏تواند خصوصیات فیزیکی و شیمیایی عرصه را تغییر دهد. در واقع، با مشخص‌کردن عمق نفوذ رسوبات، به عمق تأثیرگذاری پخش سی...

full text

تعیین میزان کاهش نفوذپذیری عرصه‌های پخش سیلاب با استفاده از دانه‌بندی رسوب سطحی مطالعه موردی: ایستگاه پخش سیلاب گچساران

به منظور تعیین میزان کاهش نفوذپذیری در ایستگاه پخش سیلاب گچساران و به­ دلیل اینکه پشته­های ابتدایی و نزدیک به هر کانال آبرسان بیشتر متاثر از هر بار سیل­گیری می­باشند، در چهار نقطه از هر کدام از نوارهای اول و دوم هر دو کانال آبرسان و در عمق 15-0 سانتی­متری از سطح زمین اقدام به نمونه­برداری گردید به طوری که در چهار خط میانی پشته­ها و در 16 نقطه نمونه­برداری صورت گرفت؛ همچنین به منظور مقایسه و تعی...

full text

بررسی تأثیر پخش سیلاب بر ویژگی‏ های فیزیکوشیمیایی خاک (مطالعه موردی: ایستگاه پخش سیلاب گچساران)

از ویژگی‏های مناطق خشک و نیمه‌خشک، علاوه بر کمبود و نقصان بارندگی، نزول بارش‌هایی با شدت نسبتاً زیاد و مدت کوتاه است؛ این حالت در اکثر مواقع به وقوع سیلاب ‏های حجیمی منجر می‏شود. این سیلاب ‏ها رسوبات فراوانی دارند که، در صورت گسترش آن‌ها در سطح اراضی، خصوصیات خاک را تغییر می‏دهند. در این تحقیق آثار گسترش سیلاب (پس از 12 سال از تأسیس ایستگاه پخش سیلاب گچساران) بر خصوصیات خاک بررسی شد. بدین ترتیب،...

full text

ارزیابی اثرهای پخش سیلاب بر حاصلخیزی خاک (مطالعه موردی: ایستگاه پخش سیلاب گچساران)

پخش سیلاب بر آبخوان یک روش ساده برای استحصال سیلابهای حامل از رسوبات است که در بیشتر نقاط کشور از دسترس خارج می­شوند؛ درحالی­که به نظر می­رسد سیلابها دارای مواد غذایی غنی بوده و می­توانند در حاصلخیزی مخروط‌افکنه و دشت­های سیلابی متشکل از رسوبات دانه­درشت مؤثر واقع شده و بهره­برداری اقتصادی از آنها را امکان­پذیر سازد. بنابراین هدف این تحقیق بررسی میزان تأثیر پخش سیلاب بر حاصلخیزی خاک ایستگاه پخش...

full text

تعیین نقش سازند‏های مختلف زمین¬شناسی حوزه آبخیز بالادست عرصه¬ پخش سیلاب گچساران در تولید رسوب

اهمیت رسوبگذاری در شبکه­های پخش سیلاب بیش از انباشت آب است. به منظور تعیین سهم هر کدام از سازندهای  زمین­شناسی بالادست در تولید رسوب ورودی به عرصه پخش سیلاب گچساران، در 16 نقطه و از عمق 15-0 سانتی­متری عرصه پخش اقدام به نمونه­برداری رسوب گردید. کلیه نمونه­ها با استفاده از روش الک خشک، دانه­بندی شده و با انتخاب مقداری از ذرات باقیمانده بر روی دو الک 150 و کمتر 62 میکرون، کانی­ها و خرده سنگ­ها شن...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مرتع و آبخیزداری

Publisher: دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

ISSN 5044-2008

volume 68

issue 1 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023